1 00:00:03,000 --> 00:00:07,000 Ένας από τους ισχυρότερους υπερυπολογιστές στον κόσμο 2 00:00:07,000 --> 00:00:11,000 είναι πλήρως εγκατεστημένος και δοκιμασμένος 3 00:00:11,000 --> 00:00:14,000 στην απομακρυσμένη και υψηλή θέση του 4 00:00:14,000 --> 00:00:16,000 στις Άνδεις της βόρειας Χιλής. 5 00:00:17,000 --> 00:00:21,000 Αυτό σηματοδοτεί ένα από τα σημαντικότερα ορόσημα 6 00:00:21,000 --> 00:00:23,000 για την ολοκλήρωση του ALMA, 7 00:00:23,000 --> 00:00:28,000 της Μεγάλης Χιλιοστομετρικής - Υποχιλιοστομετρικής Συστοιχίας 8 00:00:29,000 --> 00:00:32,000 Ο συσχετιστής ALMA καθιστά 9 00:00:32,000 --> 00:00:37,000 τις πολυάριθμες κεραίες σε ένα γιγαντιαίο τηλεσκόπιο. 10 00:00:42,000 --> 00:00:44,000 Αυτό είναι το ESOcast! 11 00:00:44,000 --> 00:00:48,000 Η τελευταία λέξη της επιστήμης και η ζωή στα παρασκήνια 12 00:00:48,000 --> 00:00:52,000 του ESO, του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου. 13 00:01:01,000 --> 00:01:06,000 Το ALMA είναι το πιο περίπλοκο επίγειο τηλεσκόπιο στην ιστορία 14 00:01:06,000 --> 00:01:11,000 και αποτελείται από μία συστοιχία 66 κεραιών σε σχήμα πιάτου. 15 00:01:12,000 --> 00:01:15,000 Ο υπερυπολογιστής του, ή συσχετιστής, 16 00:01:15,000 --> 00:01:18,000 είναι ένα συστατικό ζωτικής σημασίας. 17 00:01:19,000 --> 00:01:22,000 Για να λειτουργήσει το ALMA, τα αμυδρά ουράνια σήματα 18 00:01:22,000 --> 00:01:26,000 που συλλέγονται από κάθε κεραία, πρέπει να συνδυάζονται 19 00:01:26,000 --> 00:01:28,000 με εκείνα από όλες τις κεραίες 20 00:01:30,000 --> 00:01:34,000 Οι επεξεργαστές του συσχετιστή θα συνδυάζουν και θα συγκρίνουν συνεχώς 21 00:01:34,000 --> 00:01:38,000 τα δεδομένα από τις 64 κεραίες της συστοιχίας, 22 00:01:38,000 --> 00:01:42,000 οι οποίες βρίσκονται σε απόσταση έως και 16 χιλιόμετρα, 23 00:01:42,000 --> 00:01:46,000 έτσι ώστε οι κεραίες να εργάζονται από κοινού 24 00:01:46,000 --> 00:01:49,000 σαν ένα ενιαίο, τεράστιο, τηλεσκόπιο. 25 00:01:50,000 --> 00:01:53,000 Ο συσχετιστής του ALMA διαθέτει πάνω από 26 00:01:53,000 --> 00:01:59,000 134 εκατομμύρια επεξεργαστές, και εκτελεί τον απίστευτο αριθμό 27 00:01:59,000 --> 00:02:03,000 των 17 τετράκις εκατομμυρίων πράξεων ανά δευτερόλεπτο. 28 00:02:03,000 --> 00:02:08,000 Αυτό είναι 17 χιλιάδες εκατομμύρια εκατομμύρια! 29 00:02:10,000 --> 00:02:14,000 Η συσχετιστής κατασκευάστηκε ειδικά για το έργο αυτό, 30 00:02:14,000 --> 00:02:18,000 αλλά ο αριθμός των υπολογισμών ανά δευτερόλεπτο είναι συγκρίσιμος 31 00:02:18,000 --> 00:02:21,000 με την απόδοση του ταχύτερου, γενικής χρήσης 32 00:02:21,000 --> 00:02:24,000 υπερυπολογιστή στον κόσμο. 33 00:02:25,000 --> 00:02:29,000 Αυτή η μοναδική επεξεργαστική πρόκληση απαιτεί καινοτόμο σχεδιασμό 34 00:02:29,000 --> 00:02:33,000 τόσο για τα μεμονωμένα συστατικά όσο και για τη συνολική 35 00:02:33,000 --> 00:02:36,000 αρχιτεκτονική του συσχετιστή. 36 00:02:38,000 --> 00:02:41,000 Ο αρχικός σχεδιασμός του συσχετιστή, 37 00:02:41,000 --> 00:02:44,000 καθώς και η κατασκευή και εγκατάσταση του, 38 00:02:44,000 --> 00:02:48,000 ηγήθηκε από το αμερικανικό Εθνικό Παρατηρητήριο Ραδιοαστρονομίας, NRAO 39 00:02:48,000 --> 00:02:52,000 τον επικεφαλής εταίρο της Βόρειας Αμερικής στο ALMA. 40 00:02:53,000 --> 00:02:57,000 Το πρόγραμμα του συσχετιστή χρηματοδοτήθηκε από το αμερικανικό Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών, 41 00:02:57,000 --> 00:03:01,000 με συνεισφορές από το ESO. 42 00:03:01,000 --> 00:03:05,000 Ως ο ευρωπαίος εταίρος στο ALMA, το ESO 43 00:03:05,000 --> 00:03:08,000 παρείχε επίσης ένα σημαντικό μέρος του συσχετιστή: 44 00:03:08,000 --> 00:03:13,000 ένα εντελώς νέο και ευέλικτο ψηφιακό σύστημα φιλτραρίσματος, 45 00:03:13,000 --> 00:03:15,000 σχεδιασμένο και κατασκευασμένο στην Ευρώπη, 46 00:03:15,000 --> 00:03:20,000 που ενσωματώθηκε στο αρχικό σχεδιασμό του NRAO. 47 00:03:22,000 --> 00:03:26,000 Το Πανεπιστήμιο του Μπορντώ σχεδίασε και κατασκεύασε ένα σύνολο 48 00:03:26,000 --> 00:03:32,000 από 550 προηγμένης τεχνολογίας ψηφιακά φίλτρα για το ESO. 49 00:03:32,000 --> 00:03:36,000 Με αυτά τα φίλτρα, το φως που βλέπει το ALMA 50 00:03:36,000 --> 00:03:39,000 μπορεί να χωριστεί σε 32 φορές περισσότερο εύρος μήκους κύματος 51 00:03:39,000 --> 00:03:42,000 από ό, τι στον αρχικό σχεδιασμό, 52 00:03:42,000 --> 00:03:48,000 επιτρέποντας στους αστρονόμους να "κάνουν φέτες" το φάσμα του φωτός. 53 00:03:50,000 --> 00:03:55,000 Εκτός από τις τεράστιες τεχνικές προκλήσεις για την κατασκευή του συσχετιστή, 54 00:03:55,000 --> 00:04:00,000 η ακραία θέση του συστήματος ήταν επίσης ένας παράγοντας. 55 00:04:01,000 --> 00:04:03,000 Ο συσχετιστής στεγάζεται στο κτίριο 56 00:04:03,000 --> 00:04:06,000 επιχειρήσεων της συστοιχίας, 57 00:04:06,000 --> 00:04:10,000 -το υψηλότερο κτίριο υψηλής τεχνολογίας στον κόσμο. 58 00:04:11,000 --> 00:04:16,000 Στα 5000 μέτρα υψόμετρο, ο αέρας είναι αραιός, πράγμα που σημαίνει ότι 59 00:04:16,000 --> 00:04:21,000 χρειάζεται διπλάσια της κανονικής, ροή του αέρα, για την ψύξη του υπερυπολογιστή. 60 00:04:23,000 --> 00:04:28,000 Ο αραιός αέρας καθιστά επίσης αδύνατη τη χρήση περιστρεφόμενων δίσκων στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, 61 00:04:28,000 --> 00:04:31,000 καθώς οι κεφαλές τους βασίζονται σε 62 00:04:31,000 --> 00:04:36,000 ένα μαξιλάρι αέρα για να μην συντριβούν 63 00:04:36,000 --> 00:04:40,000 Επιπλέον, ο συσχετιστής έπρεπε να είναι σχεδιασμένος να αντέχει 64 00:04:40,000 --> 00:04:44,000 σεισμούς, οι οποίοι είναι συχνοί στην περιοχή. 65 00:04:46,000 --> 00:04:49,000 Το ALMA άρχισε τις επιστημονικές παρατηρήσεις το 2011 66 00:04:49,000 --> 00:04:52,000 με μερική συστοιχία κεραιών. 67 00:04:53,000 --> 00:04:56,000 Ένα τμήμα του συσχετιστή ήταν ήδη σε χρήση 68 00:04:56,000 --> 00:04:59,000 για τον συνδυασμό των σημάτων από τις κεραίες, 69 00:04:59,000 --> 00:05:02,000 αλλά τώρα το πλήρες σύστημα είναι ολοκληρωμένο, 70 00:05:02,000 --> 00:05:08,000 έτοιμο για παρατηρήσεις με μεγαλύτερο αριθμό κεραιών. 71 00:05:12,000 --> 00:05:15,000 Η επιτυχής εγκατάσταση του νέου υπερυπολογιστή 72 00:05:15,000 --> 00:05:21,000 σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα προς την ολοκλήρωση του ALMA στο κοντινό μέλλον. 73 00:05:23,000 --> 00:05:27,000 Με τη χρήση της απαράμιλλης παρατηρησιακής ισχύος της συστοιχίας, 74 00:05:27,000 --> 00:05:34,000 οι επιστήμονες θα αποκτήσουν νέες γνώσεις για τα κρυμμένα θαύματα του Σύμπαντος. 75 00:05:41,000 --> 00:05:45,000 Το ESOcast είναι παραγωγή του ESΟ, του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου. 76 00:05:45,000 --> 00:05:49,000 Το ESΟ, το Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο, είναι ο κορυφαίος διακρατικός οργανισμός έρευνας και τεχνολογίας στην αστρονομία 77 00:05:49,000 --> 00:05:52,000 που σχεδιάζει, κατασκευάζει και λειτουργεί τα πιο προηγμένα επίγεια τηλεσκόπια του κόσμου. 78 00:05:55,000 --> 00:05:59,000 Κείμενα: ESO, Μετάφραση: Ανδρέας Βοσινάκης, www.ofa.gr